جمعه، 10 فروردین 1403، 9:51 صبح
سایت: خودآموز دانشجویار
درس: خودآموز دانشجویار (خودآموز)
واژه‌نامه: واژه نامه
ت

تاریخ مطلب اینترنتی

line

تاریخ انتشار یا تاریخ دستیابی به یک مطلب اینترنتی است.

تاریخ انتشار برخی مطالب اینترنتی در بالا پا پایین این صفحات درج می شود.

در صورتی که صفحه مربوط به یک مطلب اینترنتی، چنین تاریخی درج نشده باشد، باید تاریخ دسترسی به این مطلب را ذکرکنید.

تودرتوي

line

این امکان وجود دارد که چند عملگر بولی را با همدیگر ترکیب کنید.

هنگامی‌ که از عملگرهای مختلف بولي در يك جستجو استفاده می‌شود باید از روشي كه تودرتوي ناميده می‌شود استفاده کنید.

بر اين اساس کلیدواژه‌های كه می‌خواهیم يكي از آن‌ها هر بار بازيابي شوند در پرانتز قرار می‌ گیرند.

تکلیف/تحقیق کلاسی

line

هرگونه فعالیتی است که از سوی اساتید به دانشجو واگذار می­شود؛ مانند نوشتن مقاله، نوشتن گزارش، ارائه کلاسی، پاسخ به یک سؤال و یا هرگونه فعالیتی که نیاز به مطالعه منابع اطلاعاتی و یافتن پاسخ به یک سؤال باشد.

ج

جستجوي عبارتي

line

جستجوي عبارتي هنگامي استفاده می‌شود كه کلیدواژه‌ موردنظر شما باید حتماً در كنار يكديگر و همچنين به نظمي كه وارد می‌کند پشت سرهم بيايند.

براي انجام آن به‌صورت معمول باید کلیدواژه ­ها را در نظمي كه می‌خواهیم در بين دو گيومه قرار دهيم.

جستجوي مجاورتی

line

جستجوی مجاورتی براي محدود كردن فاصله بين دو كليدواژه بكار مي­ رود.

مفهوم معنايي اين است كه هر چه دو كلمه بيشتر به هم نزديك باشند، احتمال اينكه آن‌ها ازنظر مفهومي به هم مرتبط باشند بيشتر است.

این امکان وجود دارد که حداکثر فاصله بين دو کلمه را هم مشخص کنید. براي انجام آن شما می‌توانید با قرار دادن NEAR/n بین دو کلیدواژه، حداکثر فاصله بین دو کلیدواژه را تعریف کنید.

جستجوي ميداني

line

جستجوي ميداني یا جستجوی فیلدی، توانايي محدود كردن جستجو به یک یا چند فيلد خاص را فراهم می‌کند.

مهم‌ترین اين فيلدها شامل عنوان، موضوع، نویسنده، مجله و چكيده هست.

جستجوی زبان طبیعی

line

وقتی کل جمله، سؤال یا عبارت را در موتور جستجویی مانند گوگل تایپ می­ کنیم، گوگل می­تواند کلمات مهم را از کلمات بی اهمیت جدا کند.

یا به عبارتی جستجو با واژه هایی که در عنوان، چکیده یا متن کامل اثر وجود دارد. این عملکرد گوگل، جستجوی زبان طبیعی نام دارد.

جستجوی کوتاه سازی

line

جستجوي کوتاه‌سازی هنگامي استفاده می‌ شود كه شما بخواهید با یک جستجو، تمامی شکل­ های مختلف یک کلیدواژه را جستجو کنید.

براي انجام آن شما می‌توانید با قرار دادن كاراكتر *، در انتهای کلیدواژه، تمامی شکل­های آن كلمه را بازيابي کنید

خ

خلاصه‌نویسی

line

بیان نکات مهم متن اصلی به زبان خودتان.

تنها نکات اصلی و کلیدی متن را با زبان خودتان و با کلماتی متفاوت از متن اصلی بیان کنید

د

دائره‌المعارف‌ موضوعی

line

دائره‌المعارف‌ها نقطه شروع خوبی برای کسب اطلاعات‌پایه هستند.

دائره‌المعارف، مجموعه‌ای از دانش‌هاست که در قالب مقاله‌های کوتاه به زبانی ساده به‌صورت مختصر و مفید تدوین می‌شود.

دائره‌المعارف‌های تخصصی برای آشنایی با دانش خاص یک حوزه موضوعی تدوین می‌شود.

مقالات دائره‌المعارف‌ها توسط متخصصان موضوعی نوشته می‌شود.

ازجمله دائره‌المعارف‌های تخصصی می­ توان به «دائره‌المعارف روان‏شناسی»، «دائره‌المعارف فیزیک»، «دائره‌المعارف پزشکی اسلام و ایران» و «دائره‌المعارف هنر» اشاره نمود.

دائره‌المعارف‌های آنلاین هم می‌توانند برای کسب اطلاعات زمینه‌ای بسیار مناسب باشند.

مدلاین­ پلاس یک دائره‌المعارف تخصصی آنلاین مناسب برای کسب اطلاعات‌پایه‌ای موضوعات حوزه علوم پزشکی است.

ویکی‌پدیا نیز یک دائره‌المعارف عمومی آنلاین است که اغلب نقطه شروع خوبی برای آشنایی با یک موضوع است.

دامنه اینترنتی

line

نام دامنه در واقع نامی است که وب سایت از طریق آن قابل دستیابی خواهد بود.

به‌طور کلی یک آدرس اینترنتی، از دو بخش نام دامنه و دامنه تشکیل شده‌است

برای مثال در یک آدرس اینترنتی مثلاً example.ir نام دامنه همان کلمه example است و دامنه نیز همان .ir یا دیگر موارد مشابه مانند .com یا.org است.

داوری همتا

line

فرایندی است که مقالات تخصصی و کتابهای علمی، به‌صورت همه جانبه توسط متخصصان همان رشته بررسی و ارزیابی و سپس منتشر می شوند.

به عبارت دیگر، فرایند ارزیابی متون علمی (مقاله و کتاب) توسط متخصصان موضوعی، قبل از انتشار آن متون را داوری همتا گویند.

کسانی که بعنوان داور انتخاب می‌شوند، باید تا حد ممکن در زمینه علمی مربوطه توانا و مجرب باشند. در داوری همتا، داور باید به نقاط قوت و ضعف اثر توجه کند و در صورت امکان راهکارهایی را برای رفع اشکالات موجود توصیه نماید

دوره و شماره مجله

line

دوره انتشار، عددی است که سال انتشار یک مجله را مشخص می کند.

در یک دوره، چند شماره منتشر می شود.

شماره انتشار، شماره ای است که به قسمتی از یک اثر که جزئی از یک پیایند است داده می شود. شماره ها ممکن است از شماره اول تا آخر به طور ترتیبی جلو برود. اما اگر مجله به چند دوره تقسیم شود، معمولا هر دوره، مجددا از شماره یک شروع می شود.

منظور از دوره: فرض کنید مجله فیض از سال 1395 شروع به انتشار کرده است.

  • سال 1395     دوره یک
  • سال 1396     دوره دو
  • سال 1397    دوره سه

بنابراین اگر در سال 1395 دوره یک مجله، 20 است یعنی سال 1395 بیستمین سالی است که این مجله منتشرشده است.

منظور از شماره: تعداد شماره‌های منتشرشده یک مجله در یک سال است. اگر مجله‌ای فصلنامه باشد در یک سال 4 شماره و اگر ماهنامه باشد، در یک سال 12 شماره منتشر می‌شود. بنابراین شماره 3 مربوط به یک فصلنامه، مربوط به فصل پاییز است.

ر

ربط

line

یکی از معیارهای ارزیابی منابع اطلاعاتی است.

کاربردی بودن (محتوا، سطح و طول) منبع با موضوع موردنظر را مشخص می کند

روزآمدی

line

یکی از معیارهای ارزیابی منابع اطلاعاتی است.

مناسب بودن تاریخ انتشار منبع اطلاعاتی برای موضوع موردنظر را مشخص می کند.

روزنامه

line

نشریه ای که معمولا روزانه منتشر می شود، وقایع را گزارش می کند و در ارتیاط با موضوع های روز به بحث می پردازد.

روش کار مقاله

line

 اطلاعاتی که با مطالعه روش کار به دست خواهید آورد شامل موارد زیر است:

  • این پژوهش با چه روش و ابزاری انجام‌ شده است؟
  • این پژوهش روی چه کسانی انجام‌شده است؟
  • این پژوهش در چه مکانی انجام‌ شده است؟

س

سؤال پژوهش

line

جنبه‌ای از موضوع است که شما به آن علاقه‌ مندید و می‌ خواهید در موردش بیشتر بدانید.

سبک استناددهی ونکوور

line

استناددهی سبک‌های مختلفی دارد که کم‌وبیش به یکدیگر شبیه‌اند.

مهم این است که مطابق با استانداردی که مربوط به مجله یا حوزه موردنظر شماست، نشانی منبع مورداستفاده‌مان را به‌خوبی در اختیار مخاطب قرار دهیم.

معمولاً در حوزه علوم پزشکی از سبک استناددهی ونکوور استفاده می‌شود.

سرقت علمی

line

به استفاده غیرعمدی یا دانسته و یا بی‌ملاحظه از کلمات، ایده‌ها، عبارات، ادعا و یا استنادات دیگران بدون قدردانی و توضیح و استناد مناسب به آن‌ها گفته می‌شود.

ش

شماره راهنما

line

عبارت است از حرف ها، اعداد و نشانه هایی که جای کتاب در قفسه را نشان می دهد.

شماره راهنما معمولا شامل شماره رده بندی موضوعی و نشانه نویسنده کتاب است.

ص

صحت

line

یکی از معیارهای ارزیابی منابع اطلاعاتی است.

قابلیت اطمینان و درستی محتوای منابع را مشخص می کند.

صفحه عنوان پایان نامه

line

صفحه ای که عنوان پایان نامه، نام دانشجو، نام اساتید راهنما و مشاور، تاریخ دفاع، نام دانشگاه و رشته تحصیلی دانشجو در آن درج می گردد.

صفحه عنوان کتاب

line

معمولا صفحه دست چپ از دومین صفحه کتاب که عنوان کامل، نام نویسنده، نام ناشر و تاریخ نشر کتاب روی آن درج می شود.

ع

عملگر AND

line

اپراتور AND هنگامي مورد استفاده قرار می‌ گیرد كه درصدد محدود كردن نتيجه جستجو باشيد.

هنگامی‌ که اين عملگر بين دو يا تعداد بيشتري كليدواژه قرار داده می‌شود به اين معنا است كه شما تمایل دارید مدارک جستجو شده شامل تمامی آن کلیدواژه‌ها باشد.

عملگر NOT

line

این عملگر هنگامي استفاده می‌ شود كه قصد حذف کلیدواژه‌ای را داشته باشيم.

هنگامی‌که شما نمي­ خواهید مجموعه مدرك­ هايي را در رابطه با يك موضوع دريافت كنید، از اين عملگر استفاده مي­ كنید و به‌ این‌ ترتیب آن مفهوم از مجموعه مدارك بازيابي شده حذف م ي­شود

عملگر OR

line

OR عملگر ديگر می‌ باشد كه وارد كردن آن بين دو يا تعداد بيشتري از کلیدواژه‌ها به معناي گسترش حوزه جستجو می‌باشد.

هنگامی‌ که اين عملگر مورداستفاده قرار گيرد به اين معنا است كه شما تمایل دارید مدارک جستجو شده شامل یک یا تمامی این کلیدواژه‌ها باشد.

عملگرهای بولي

line

 از منطق بولين گرفته‌ شده است و نظامي است كه توسط ریاضی‌ دان انگليسي جورج بول توسعه يافت.

بر این اساس شما می‌ توانید كلمات و عباراتي كه نماينده مفاهيم اصلی سؤال پژوهش شماست با این عملگرها به‌گونه‌ای ترکیب کنید که بهترین و مرتبط‌ ترین نتایج را به دست آورید.

درواقع اساس جستجو بر پايه اين عملگرها می‌باشد كه عبارت است از AND، OR و NOT.

ف

فرهنگ لغت موضوعی

line

درصورتی‌که به دنبال تعریف واژه باشید، از فرهنگ لغت تخصصی یک حوزه استفاده کنید.

«فرهنگ لغات و اصطلاحات تخصصی فیزیک»، «فرهنگ لغات تخصصی اقتصاد و بانکداری»، «فرهنگ جامع واژگان و اصطلاحات پزشکی» مثال‌هایی از فرهنگ لغت تخصصی هستند.

فصلنامه

line

نشریه ای که سالی چهار بار، یعنی یک شماره در هر فصل، منتشر می شود.

فهرست منابع

line

لیستی است از اطلاعات کتابشناختی مربوط به آثاری که در نگارش اثر خود از آنها استفاده کردیم.

معمولا در انتهای مقاله، کتاب و سایر منابع اطلاعاتی می آید.

فهرست مندرجات

line

لیستی است از محتوای یک کتاب، عینا به ترتیبی که در کتب آمده است. 

فهرست کتابخانه

line

 پایگاه اطلاعاتی از تمامی آیتم های نگهداری شده در کتابخانه.

با جستجو در این فهرست،  شما می توانید محل قرار گرفتن منابع کتابخانه مانند کتاب ها، سی دی، پایان نامه و ... را  پیدا کنید.

فیلد

line

مهم‌ترین فيلدها شامل عنوان، موضوع، نویسنده، مجله و چكيده هست.

هنگام جستجوی مقالات، توانايي محدود كردن جستجو به فيلدي معين، ميزان ربط مدرك بازيابي شده را افزايش می‌دهد.

م

ماهنامه

line

به مجله ای که ماهی یک بار نوشته می شود اطلاق می شود.

متن کامل

line

متن کامل مدرکی که اطلاعات مورد نیاز را در بردارد.

مجله

line

نشریه ای است با عنوان مشخص که به صورت شماره های پیاپی با فاصله زمانی منظم منتشر می شود و حاوی مقالاتی  درباره موضوع های مختلف از نویسندگان مختلف است.

فاصله زمانی شماره های یک مجله معمولا به صورت ماهنامه، دوماهنامه، فصلنامه و دوفصلنامه است. به عنوان مثال، مجله «دانشور پزشکی، دوماهنامه است و مجله «افق دانش» به صورت فصلنامه منتشر می شود.

مجله ممکن است برای عامه مردم تهیه شود و یا اختصاص به موضوع خاص یا گروه معینی داشته باشد. به عنوان مثال مجله «خانواده سبز» یک مجله عمومی و مجله «میکروب شناسی پزشکی ایران» یک مجله علمی است.

  • مجله عمومی = Magazine
  • مجله علمی =  Journal

معیارهای ارزیابی منابع اطلاعاتی (CRAAP)

line

آزمون CRAAP در تصمیم­ گیری در مورد مفید و معتبر بودن موضوع به شما کمک می‌کند.

این آزمون فهرستی از سؤالاتی است که به شما در ارزیابی منابع کمک می‌کند.

5 معیار ارزیابی شامل روزآمدی، صحت، اعتبار، هدف و ربط است.

مقاله

line

نوشته ای درباره یک موضوع که غالبا جهت درج در یک مجله یا روزنامه یا جهت ارائه در یک همایش تهیه می شود.

مقدمه مقاله

line

 اطلاعاتی که با مطالعه مقدمه به دست خواهید آورد شامل:

  • معرفی اجمالی موضوع،
  • بیان اهمیت موضوع و لزوم پرداختن به آن،
  • اشاره به پژوهش‌های قبلی که در این موضوع انجام‌شده
  • و اینکه این پژوهش قرار است به چه سؤالاتی پاسخ دهد که درواقع هدف انجام پژوهش را نشان می‌دهد که معمولاً در انتهاي مقدمه قرار می‌ گیرد.

منابع اطلاعاتی

line

منابع اطلاعات مراجعی هستند که اطلاعات از طریق آن‌ها در اختیار شما قرار می‌ گیرد.

کتاب­های علمی، کتاب­های عمومی، دائره‌المعارف‌ها، لغت­نامه­ ها، مقالات مجلات پژوهشی، مقالات مجلات تخصصی، مقالات همایش ­ها، مقالات روزنامه ­ها، مقالات هفته ­نامه ­های تخصصی، خبرگزاری­ها، سایت‌های خبری، فیلم ­ها، وبلاگ ­ها و شبکه‌های اجتماعی از متداول‌ترین منابع اطلاعاتی در دنیای امروز هستند.

ن

ناشر

line

شخص، شرکت یا سازمانی که مسئولیت انتشار یک کتاب یا سایر منابع اطلاعاتی را به عهده ارد.

نقل‌قول مستقیم

line

بیان دقیق مطالب سایر منابع در اثر پژوهشی خود با همان کلمات، ساختار و نقطه‌گذاری

نقل‌قول مکرر

line

به زمانی برمی‌ گردد که فرد تصور می‌کند چون استناد می‌ دهد می‌تواند هر میزان که می‌خواهد از نوشته‌های دیگران کپی‌برداری کند.

واضح است که نمی‌ توان مطالب یک مقاله را حتی با ذکر استناد به‌کرات نقل کرد و مدعی بود که اثر جدیدی خلق‌شده است.

نمایه کتاب

line

در انتهای برخی کتاب‌ها شما لیست الفبایی از مهم‌ترین واژه‌ها و مفاهیم موضوعی که در محتوای کتاب اشاره‌ شده همراه با ارجاع به شماره صفحه یا صفحاتی که محل اطلاعات موردنظر را نشان می‌ دهند می‌ بینید.

ه

هدف

line

یکی از معیارهای ارزیابی منابع اطلاعاتی است.

دلیل وجود منبع را مشخص می کند.

و

وابستگی سازمانی

line

محل کار نویسنده را مشخص می کند.

واژه جستجو

line

یک واژه یا عبارتی که کاربر در خط جستجو تایپ می کند تا مقالات یا کتاب هایی که شامل آن واژه یا عبارت هستند را بازیابی کند.

واژه‌نامه

line

برخی کتاب‌ها در انتهای خود، واژه‌های تخصصی که در محتوای کتاب به آن‌ها اشاره‌ شده را لیست می‌ کنند.

واژه‌نامه انتهای کتاب‌ها معمولاً به دو شیوه ارائه می‌شوند: 

  • واژه‌های تخصصی را یک یا دو خط تعریف می‌کنند؛
  • معادل انگلیسی واژه‌های تخصصی را ارائه می‌کنند.

بنابراین درصورتی‌ که در حین مطالعه کتاب، به واژه یا اصطلاحی برخورد کردید که برای شما ناآشنا بود، می‌توانید با مراجعه به لیست الفبایی واژه‌های تخصصی که در انتهای برخی کتاب‌ها آمده، اطلاعات بیشتری در مورد آن واژه به دست آورید.

پ

پایان نامه

line

رساله ای که به وسیله یک دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری به عنوان بخشی از تحصیلات دانشگاهی و برای احراز درجه مزبور ارائه می شود.

نتایج حاصل از کار پژوهشی دانشجو در طول دوره تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری، در رساله دانشجویی ارائه می شود.


پایگاه اطلاعاتی

line

پایگاه های اطلاعاتی حاوی اطلاعاتی در مورد مقاله، کتاب، پایان نامه و .. است.

این اطلاعات معمولا شامل جزئیات نام نویسنده، عنوان، تاریخ انتشار و ... است.

در یک پایگاه اطلاعاتی، اطلاعات مقالات مجلات و کتابها، به نحوی ذخیره سازی و سازماندهی شده اند که قابل بازیابی و جستجو باشند.

معمولا دانشگاه ها برای دستیابی به اطلاعات پایگاه های اطلاعاتی باید مبلغی پرداخت کنند.

پایگاه اطلاعاتی معمولا یک موضوع خاص یا گروهی از موضوعات را پوشش می دهند.

به عنوان مثال پایگاه اطلاعاتی Pubmed، یک پایگاه اطلاعاتی است که امکان جستجو بین مقالات حوزه علوم پزشکی را فراهم می آورد.

برخی پایگاه های اطلاعاتی امکان دسترسی به متن کامل مقالات و کتابها را نیز فراهم می آورند.

پیشگفتار کتاب

line

 بخش آغازین یک کتاب است.

خلاصه‌ای از کل کتاب است و یک دید کلی از کتاب به خواننده می‌دهد.

با مطالعه پیشگفتار شما متوجه می‌شوید که بعد از خواندن کتاب چه اطلاعات و یا دانشی کسب خواهید کرد.

چ

چرخه اطلاعات

line

روش تولید و انتشار اطلاعات و چگونگی تغییر اطلاعات در طول زمان را بیان می­ کند.

به‌عبارت‌دیگر پیشرفت پوشش رسانه‌ای یک واقعه در طول زمان را نشان می‌دهد.

چرخه اطلاعات میزان اطلاعات و همچنین کمیت و کیفیت اطلاعات ارائه‌شده در هر مرحله از چرخه را نشان می‌دهد.

چکیده

line

ارائه فشرده و دقیق محتوای یک مدرک.

خلاصه ای است از یک نوشته که شامل فشرده تمام مطالب مهم آن است.

چکیده یک مقاله، خلاصه کوتاهی است از متن مقاله که بیانگر نکات برجسته و مهم مقاله است و غالباً بین ۱۰۰ تا 300 کلمه است.


ک

کتاب

line

معمولا کتابها، اطلاعات جامعی در ارتباط با یک موضوع را ارائه می کنند.

کتابها ممکن است به موضوعات عمومی یا علمی بپردازند.

به عنوان مثال کتاب «آشپزی آسان» یک کتاب عمومی و کتاب «میکروبیولوژی و عفونت­های میکروبی» یک کتاب علمی محسوب می شود.

کتاب های پایه

line

کتاب‌ها شامل توضیحات مقدماتی و دورنمایی از جنبه­ های گوناگون یک موضوع است و نسبت به مقالات پژوهشی، اطلاعات جامع­تری در مورد یک موضوع ارائه می­ دهند و به همه جنبه‌های یک موضوع می‌پردازند.

کلیدواژه

line

کلمه یا عبارت مهمی از یک عنوان یا از یک متن است.

گ

گوگل اسکالر

line

عمومی­ترین موتور کاوش گوگل است، به‌طوری‌که روش ساده‌ای برای جستجو در متون علمی فراهم می‌کند.

با استفاده از این ابزار می‌توانید به مقالات، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌ها از ناشران علمی و دانشگاه‌ها دسترسی داشته باشید.

 نمای ظاهری گوگل­اسکالر همانند یک موتور جست‌و‌جوی اینترنتی است؛ اما در حقیقت، ابزاری کارآمد برای دسترسی همه افراد به مقالات و تازه‌های علمی و دانشگاهی محسوب می‌شود.

می‌توانید با جستجو در گوگل ­اسکالر عناوین و چکیده مقالات را ببینید و در صورت موجود بودن، متن کامل مقاله را دریافت کنید.

ی

یافته‌های مقاله

line

در اين قسمت مقاله معمولاً نتايج حاصل‌ شده از پژوهش ذكر می‌شود.

عمده مطالب این بخش در قالب جدول و نمودار ارائه می‌شود.